24 Nisan 1915’te Ne Oldu?
24 Nisan 1915’te Ne Oldu?Osmanlı hükumeti birtakım tedbirler alırken, Talât Bey, Taşnak Komitesi üyelerinden Erzurum mebusu Vartkes Efendi’yi makamına çağırarak bazı uyarılarda bulunmuştur.
· Bilhassa Ermeni komitelerinin faaliyetlerine devam ettiği takdirde şiddetli tedbirlerle karşılaşacaklarını bildiren Talât Bey, zararlı faaliyetlerden kaçınmalarını istemiştir.
· Benzer şekilde Enver Paşa da Ermeni Patriği’nden olaylara engel olacak tavsiye ve öğütlerde bulunmasını aksi takdirde hükumetin sert önlemler alacağını belirtmiştir.
· Ermeni Patriği ise köyleri basan ve memurları öldürenlerin komitacılar olduğunu, Ermeni halkının bunlarla ilgisinin bulunmadığını söylemekle yetinmiştir.
· Ancak Ermeni komitaları özellikle III. Ordu’nun Sarıkamış’ta uğradığı felaket sonrasında ülkede oluşan güvenlik zafiyetinden yararlanarak Kafkaslarda konuşlanan Rus ordusu ile birleşmiştir.
· Kars ve Ardahan çevresindeki Müslüman halka karşı kıyımda bulunan Ermeni çeteleri, Rusların ilerlemesine de öncülük etmişlerdir.
· Bilhassa Çanakkale Savaşı’nın itilaf devletleri aleyhinde sonuçlanması ile 15 Nisan 1915’te Van, Çatlak ve Bitlis’te ayaklanmalar çıkaran Ermeni çeteleri, masum vatandaşları, kolluk kuvvetlerini ve resmi binaları hedef alarak katliamlarda bulunmuştur.
· Osmanlı hükumeti için bardağı taşıran son damla ise 16-17 Mayıs 1915 günü Ermeni ve Rus kuvvetlerinin Van’ı işgal etmesidir.
· Kanlı bir şekilde gerçekleşen işgal sonucunda Ermeniler bağımsız bir devlet kurduklarını ilan ederken bölgede Osmanlı vatandaşları şehri terk etmek zorunda kalmışlardır.
· Osmanlı hükumetinin aldığı önlemlerin sonuç vermemesi üzerine Başkumandan Vekili ve Harbiye Nazırı Enver Paşa, tedbirlerin artırılmasını istemiştir. Harbiye ve Dahiliye Nezaretleri arasındaki görüşmeler sonucunda 24 Nisan 1915’te vilayetlere ve mutasarrıflıklara bir dizi talimat gönderilmiştir.
· Buna göre; Ermenilerin tüm siyasi faaliyetleri, öncelikle Taşnak ve Hınçak olmak üzere Ermenilere ait olan parti ve komiteler kapatılacak ve buralardaki evraklara el konacaktır.
· Ayrıca parti ve komite liderlerinden tehlikeli görülenler ve yaşadığı yerde kalması uygun görülmeyen Ermeniler, başka yerlere gönderilecek ve askeri mahkemelere çıkartılacaktır.
Büyük Efendi: Bir Devlet Adamı Olarak Talât Paşa, Harp Esnasında Ermeni Olayları ve Tehcir Kanunu, S. 135-141, Mavi Gök Yayınları.
