< < Mutluluk erdemin ödülü olmayıp kendisi bir erdemdir. Biz mutluluktan tutkularımızı engellediği için haz duymaz; tersine, mutluluktan haz duyduğumuz için tutkularımızı engelleyebiliriz >> Spinoza
Bütün isteğimiz mutsuzluktan kaçıp mutluluğa kavuşmaktır; varmak istediğimiz mutluluktur. Fakat bize mutluluk verecek şeyleri bilemediğimizden olsa gerek onu hep tutar, saklar ya da erteleriz. İleri bir tarihe atarız. Ömür beklemekle böyle geçip gider ve nihayetinde hiçbir vakit bulamadan ölüp gideriz. Oysa yaşamın ayrılmaz bir parçası ise haz, gereklidir zira mutluluğumuz buna bağlıdır. Nedir ki mutlu olmak için yaşama ters düşen ve yaşamı zorlaştıran güçlerin yenilmesi, alt edilmesi gerekmektedir. Bu uğurda çabalarımız ise yaşama karşı nasıl tutum alacağımız ile ilgilidir. Ancak böylece varlığımızı gerçekleştirir, tamamlanır, gelişir ve olgunlaşabiliriz. Olanaklar nispetinde değil, insan olmaya çalışarak, kabiliyet ve yaşamsal gücümüzü kullanarak bunu gerçekleştirmek ve değerli olanı yapmak zorundayız. Bunu bizzat kendimize ve yaşamımıza borçluyuz.
< < Kuşkusuz birçoğumuz kalbinin bu sesini duyabilecek bir organa sahip değil. Derinliği olmayan bu gibi kimseler yüzeysel ve özden yoksun bir yaşam sürdürürler. Onlar günlük kazanç ve kaygıların içinde eriyip giderler. Bu dünyadaki asıl işlevleri asla bilinçlerine çıkmaz. Var olmalarının amacını para kazanmakta, toplum içinde parlak bir konuma gelmekte, olanak ölçüsünde bir haz durumuna kavuşmakta görürler >> (Johannes HESSEN)
İnsan olma, içimizde yüksek ve büyük, iyi ve Tanrısal olanı gerçekleştirmektir. Nitekim tabiattaki varlıklar arasında insan, kendine özgü bir niteliğe, kendini oluşturan tinsel bir yana sahiptir ve bu yaşamda gelişmek ihtiyacındadır. İşte bu yanımızın gelişmesi ise şahsiyet, hayat biçimi ve hareketlerimizle dahası üstün nitelikler yoluyla mümkündür.
< < Değerlerle dolu bir insan ol! Kişiliğinde olanak ölçüsünde saf ve zengin bir biçimde değerleri gerçekleştir. Değerler sana sesleniyor >> (Johannes HESSEN)
Evet, değerler bize yalnızca istemler olarak yönelir ve her durumda gerçekleştirilmiş olmayı beklerler. Burada insan varlığının değerini, onurunu belirleyecek olan sahip olduğu bilgileri ve başarıları değil, anlayışıdır.
< < Şu halde gerçekten mutlu olmak istersen, gerçekten iyi olmalısın. Mutluluğunun asıl kaynağı senin ahlâki değerindir >> (Johannes HESSEN)
Öyleyse gerçek mutluluk, en yüksek iyiyi ve değeri gerçekleştiren kimsenindir. Gerçek ve derin mutluluk için ruh sağlamlığından, haz ve acının aşılmasından ve özgürlükten bahsedilir ki bu da irade ve hareketlerin erdeme yönelik olmasıdır.
< < Ben size üstün insanı öğretiyorum. İnsan alt edilmesi gereken bir şeydir. Onu alt etmek için ne yaptınız? >> (NİETZSCHE)
Nietzsche’ye göre, gerçekte insan doğal varlık olarak noksandır; tam bir insan olabilmesi için kendisindeki bu aşağı yanın aşılması gerekir. Bu aşma da kendi çabası ile olacaktır. Bunun için onun önüne bir örnek koymak gerek: Üstün insan. İşte insan bu örneğe ulaşmaya çaba göstermeli, hep kendini aşmalı, kendini alt etmelidir.
Bu düşünürlerin gözünde yetkinlik ve erdem sadece teorik bir yaşam anlayışı biçiminde değil, üstelik onların en derin yaşam arzu ve iradeleri olarak da ortaya çıkmaktadır. Onlar bir iç huzursuzluğu, kendi kendileriyle derin bir hoşnutsuzluk duygusu ile dolup taşmışlardır. Hepsi daha büyük, daha derin ve zengin, daha iyi olmak isterler. Yüksek insanlıklara, insanlığın yüksekliklerine ulaşmak başlıca hedefleridir. Bütün çabaları tam insanlığa, kendi niteliklerinin tamamlanması ve gerçekleştirilmesine yöneliktir. Bu hedefi gözden kaçırdıklarında, yükseklere ulaştıracak yolu terk ettiklerinde, bu durum onlar için en derin bir mutsuzluk olur.
İşte bütün bunlar baştan belirtilmeye çalışılan insanın en yüksek hedefinin insan idesinin gerçekleştirilmesi olduğunu, kişiliğin tamamlanmasının insan çabasının en derin anlamını oluşturduğunu, mutluluğun buna bağlı olduğunu doğrulayacak güçtedir. (Johannes HESSEN)
< < Mucizeler pek çoktur ve hiçbiri insandan daha olağanüstü değildir >> (SOPHOCLES)
